92/2020 FORU DEKRETUA, arautzen dituena, batetik, Nafarroako Foru Komunitateko gizarte zerbitzuen sistemaren barruan, egoitza zerbitzuen, eguneko zerbitzuen eta zerbitzu anbulatorioen funtzionamendua adinekoen, desgaitasuna dutenen, eritasun mentala dutenen eta gizarte-inklusioaren arloetan, eta bestetik, baimenen, aurretiazko komunikazioen eta homologazioen araubidea.
| Sección | I. Nafarroako Foru Komunitatea |
291. ALDIZKARIA - 2020ko abenduaren 17a 1. NAFARROAKO FORU KOMUNITATEA 1.1. XEDAPEN OROKORRAK 1.1.2. Foru Dekretuak 92/2020 FORU DEKRETUA, arautzen dituena, batetik, Nafarroako Foru Komunitateko gizarte zerbitzuen sistemaren barruan, egoitza zerbitzuen, eguneko zerbitzuen eta zerbitzu anbulatorioen funtzionamendua adinekoen, desgaitasuna dutenen, eritasun mentala dutenen eta gizarte-inklusioaren arloetan, eta bestetik, baimenen, aurretiazko komunikazioen eta homologazioen araubidea. ZIOEN AZALPENA
I
Kalitatezko gizarte zerbitzuak lortzea arduradun politikoek, profesionalek, zerbitzuen hornitzaileek eta, zer esanik ez, erabiltzaileek eta, oro har, gizarte osoak partekatzen duten asmoa da, beti gogoan izaten dutena. Azken urteotan, aurrerapen handiak gertatu dira arlo honetan; izan ere, prozesuak hobetu dira, sektorea profesionalizatu da eta zerbitzuen egiturari eta antolamenduari lotutako beste hobekuntza batzuk lortu dira.
Aurrerapen horiek zalantzarik gabeko eragina izan dute eskaintzen diren gizarte zerbitzuen kalitatean. Hala ere, garbi dago, oro har, zerbitzuak pertsonalizatu beharra dagoela oraindik, eta, horrenbestez, gehiago egokitu behar direla pertsonen beharretara. Pertsonen araberako egokitzapen hori asmoen adierazpen hutsa izan daiteke baldin eta zerbitzuen eguneroko funtzionamenduan eta antolaketan gehiegizko zorroztasuna baldin badago, pertsonen gustuak eta lehentasunak ezagutzen ez badira eta, antolaketari dagokionez, dena uniformizatu eta erabiltzaileen nahiak aintzat hartzen ez dituzten prozedurak ezartzen badira.
Hortaz, kontua da filosofia berri bat ezartzea, arreta pertsonarengan zentratzen duena. Filosofia hori gizarte politiken arloan aurreratuen dauden herrialdeetan txertatu da (Herbehereetan, Erresuma Batuan, Kanadan edo Australian), eta asistentziaren kalitatea hobetzeko gako-elementua da, ez bakarrik adinekoei edo desgaitasuna duten pertsonei zuzendutako zerbitzuetan –batez ere horrelakoetan garatu da–, baizik eta, baita ere, gizarte zerbitzuen arloko beste eremu batzuetan.
Arreta eredu horiek bilatzen dute zerbitzuen antolaketa-sistemak harmonizatzea arreta edo zainketak behar dituzten pertsonen lehentasun eta nahikundeekin. Ikuspegi horretatik abiatuta, zentroaren edo zerbitzuaren kudeaketa pertsonen bizi-kalitatearekin zerikusia duten helburuen menpe jarri behar den baliabide bat da, eskubide eredu bati lotua, non erabiltzailea, zerbitzuen hartzaile hutsa izan beharrean, eskubideak dituen subjektu gisa hartzen baita.
Eredu hori, orobat, Desgaitasunen bat duten pertsonen eskubideei buruzko Nazioarteko Konbentzioaren arauzko garapenaren barruan kokatu behar da, zeina Nazio Batuen Batzar Nagusiak onetsi baitzuen 2006ko abenduaren 13an (Espainiak 2007an berretsia).
Hauek dira pertsonarengan zentratutako arretaren oinarrian dauden printzipioak: pertsona bakoitza izaki berezi eta baliotsu gisa hartzea; biografia ezagutzea; pertsonen autonomia sustatzea; pertsonen eta haien ingurune sozialaren arteko interdependentzia; sostenguen garrantzia; negoziazioa eta elkarrizketa arretaren gako-elementu gisa hartzea, harreman terapeutikoan aukerak eskainiz eta pertsonen ahalduntzea sustatuz, norberaren arretarekin zerikusia duten erabakietan inplika daitezen.
Arreta eredu horren aldaketak berekin dakar ikuspegi asistentzialista edo paternalista batetik eskubideetan eta pertsonen autonomiaren garapenean oinarritutako beste batera igarotzea, baina horrek ez du esan nahi ebidentzia zientifikoan oinarritutako praxi profesionaletatik aldendu beharra. Rol profesionalak ere aldatu beharra dago, erabiltzaileari zer komeni zaion erabakitzen duen adituen rola alde batera uzteko; izan ere, orain lehenesten dena lagun-egitea da, sostengua ematea, orientazioa eta motibazioa.
Pertsonarengan zentratutako arreta ereduak aisago heda daitezen, beharrezkoa da, orobat, aldaketak egitea zentroetako eremu fisikoen diseinu arkitektonikoetan eta konfigurazioan, batez ere egoitzetan. Baita zerbitzuen kudeaketa ereduetan (prozesuak, protokoloak, programak, arauak, antolaketa sistemak, eta abar) eta ebaluazio sistemetan ere, arreta eredu honekin bateragarriak izan daitezen.
Aldaketa horiek guztiak ikusirik, ezinbestekotzat jo da zentroak baimendu eta ikuskatzeko araudia aldatzea, arreta eredu honekin talka egiten duten betebeharrak kentzeko eta, horrela, aldaketa ahalbidetzeko, gizarte zerbitzuak gizatiarragoak izan daitezen, pertsona ardatzean jarrita, betiere. Horrela, filosofia hori guztia txertatu da funtzionamenduan, pertsonen eskubide eta eginbeharretan, zerbitzuen betebehar material eta funtzionaletan, bereziki, bizikidetza-unitateak arautuz eta erreferentzia edo sostenguen bilatzailea izanen den profesionalaren figura sortuz, eta, azkenik, gizarte zerbitzuen sisteman zerbitzua eman ahal izateko bete beharreko kalitate-estandarretan.
Foru dekretu honek ekarriko dituen beste aldaketa batzuk langileriaren arloko eskakizunei dagozkie. Arlo horri dagokionez, aurreko araudiarekin alderatuta, lehengo ereduan, zerbitzuetan parte hartzen zuten profesional guztiak sartzen ziren zuzeneko arretan, eta, orain, berriz, kategorizazio berria ezarriko da, zuzeneko arretako langileak eta teknikariak bereiziko dituena. Araudi berrian, beraz, alde batetik zuzeneko arretako langileak izanen dira (zaintzaile profesionalak/erizaintzako laguntzaileak edo pareko langileak eta gizarte-integrazioko teknikariak), eta bestetik, teknikariak. Zerbitzu orokorretako langileak ez dira zuzeneko arretako langile gisa zenbatuko, ezta zentroko zuzendaria ere, zeina teknikarien multzotik ere aterako baita, zenbaketari begira. Hori guztia ematen diren zerbitzuen kalitatearen mesedetan.
II
Foru dekretu honek honako egitura du: sei titulu, bost xedapen gehigarri, hiru xedapen iragankor, xedapen indargabetzaile bakar bat eta lau azken xedapen, baita 4 eranskin ere.
-
tituluan xedapen orokorrak jasotzen dira, xedeari buruzkoak, aplikazio eremuari buruzkoak, administrazio baimenak emateko, mantentzeko eta baliogabetzeko eginkizunetarako eskumenari buruzkoak eta aurretiazko komunikazioari buruzkoak. Azpimarratu beharra dago aplikazio eremuak adinekoen, desgaitasuna dutenen, gizarte-inklusioaren eta eritasun mentala dutenen arloetako zerbitzuak hartzen dituela bere baitan. Hortaz, kanpo utzi dira, batetik, adingabeen arloa, esparru horrek daukan konplexutasunagatik eta berezitasunagatik berariazko araudia behar duelako, bere errealitateari erantzuteko eta estatuko araudian gertatu diren aldaketa garrantzitsuei egokitzeko; eta bestetik, genero-indarkeriaren arloa, esparru horrek ere bere berezitasunen araberako berariazko araudia behar duelako. Kanpo utzi da, halaber, familiaren eta komunitatearen arloa, berariazko estrategia baten bidez garatuko baita.
Alde batetik, II. tituluan, arautzen da zein kasutan lortu beharra dagoen administrazio baimenen bat Nafarroako Foru Komunitatearen gizarte zerbitzuen sistemaren barruan izaera soziala duten zerbitzuak eman ahal izateko; zehazki, baimen hauek: funtzionamendu baimena, zentroen funtsezko aldaketa egiteko baimena, kasu berezietarako behin-behineko baimena –aldi baterako kokapenak aurreikusten direnean– eta baimen espezifikoa. Bestetik, III. tituluan arautzen da zein kasutan eskatuko den aurretiazko komunikazioa baizik ez egitea, hain zuzen: gizarte zerbitzuen prestazioaren titulartasuna aldatzen denean, eta oinarrizko osasun laguntzako eta/edo laguntza espezializatuko zerbitzuak modu anbulatorioan edo etxean bertan ematen direnean.
Ildo horretan, lehen esan bezala, gogorarazi beharra dago Merkatuaren Batasunaren Bermeari buruzko abenduaren 9ko 20/2013 Legeak agintzen duela jarduera administratiboetarako administrazio baimena beharrezkoa izanen dela, bakar-bakarrik, behar eta proportzionaltasun printzipioak gertatzen direnean. Gainerako kasuetan, nahikoa izanen da aurretiazko komunikazioa egitea. Horrenbestez, baimena eskatzeari begira, justifikatu beharra dago behar eta proportzionaltasun printzipioak gertatzen direla, bai gizarte zerbitzuen irekiera kasuetan, bai lekuz aldatzen direnean, bai funtsezko aldaketaren bat egiten zaienean. Izan ere, kasu horietan baimena izatea beharrezkoa izanen da, orain arte bezala. Gizarte zerbitzuen arloan, beharraren printzipioa gertatzen da gizarte zerbitzuen prestazioak dituen ezaugarri bereziengatik, zerbitzu horietan artatzen diren pertsonen zaurgarritasunagatik eta jomugan dauden politika sozialaren helburuengatik. Inguruabar horiek interes orokorreko premiazko arrazoiak dira, arau honetan ezarritako baimenen araubidea aplikatzea justifikatzen dutenak.
Proportzionaltasun printzipioari dagokionez, hemen ere gizarte zerbitzuen esparruaren barruan justifikatzen da baimena eskatzean, ez baitago hain murriztailea ez den beste neurririk emaitza berberak lortzeko aukera ematen duena. Izan ere, gizarte arretako zerbitzuak abian jartzeko komunikazioa eta kontrola “a posteriori” artikulatzea ez litzateke nahikoa izanen zerbitzu horiek artatzen dituzten pertsona zaurgarrien osasuna eta segurtasuna bermatzeko, eta gerta liteke “a posteriori” kontrol hori lesioa gertatu ondoren egitea, eta askotan konponbiderik gabekoa izatea, kontuan harturik artatzen diren pertsonen zaurgarritasuna.
Printzipio horiez gainera, Zerbitzuen Zuzentarauaren beste agindu batzuekin bat, diskriminazio ezaren printzipioa aipatu beharra dago; izan ere, aurreikusitako baimen araubideak ez du inolako diskriminaziorik ezartzen, ez zuzenean, ez zeharka, titularraren herritartasuna dela kausa, zentroaren titulartasuna duen entitatearen edo pertsonaren egoitza soziala dela kausa, edo pertsona edo entitatea Nafarroako Foru Komunitatearen lurraldearen barruan egoteagatik edo ez egoteagatik.
Gizarte Zerbitzuei buruzko abenduaren 14ko 15/2006 Foru Legean, ez da bereizketarik egiten baimenen eta aurretiazko komunikazioen artean, eta, hala, Nafarroan gizarte zerbitzuen prestazioarekin zerikusia duten egintza guztiek baimena behar dute. Dena dela, gizarte zerbitzuen arloko administrazio baimenak arautzeari...
Para continuar leyendo
Solicita tu prueba